پژوهشگاه فضایی ایران با بهره‌گیری از فناوری سنجش از دور و تصاویر ماهواره‌ای، گام‌های مؤثری در جهت مدیریت منابع آبی کشور و مقابله با بحران کم‌آبی برداشته است. این اقدام در شرایطی صورت گرفته که ایران سال‌هاست با چالش‌های جدی ناشی از خشکسالی، کاهش منابع سطحی و افت سفره‌های زیرزمینی مواجه است.
بحران آب در ایران؛ چالشی ملی با پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی
قرارگیری ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک زمین، توزیع نامتوازن منابع آبی، و الگوهای کشت غیرمنطبق با ظرفیت‌های اقلیمی، موجب شده تا کشور با بحران‌های متعددی در حوزه آب روبه‌رو شود. کاهش سطح دریاچه‌ها، خشک‌شدن تالاب‌ها، و تکرار خشکسالی‌های شدید، از جمله نشانه‌های وخامت این وضعیت هستند که تأثیرات گسترده‌ای بر محیط زیست و اقتصاد ملی گذاشته‌اند.
فناوری سنجش از دور؛ ابزاری نوین برای پایش منابع آبی
در پاسخ به این بحران، پژوهشگاه فضایی ایران با تکیه بر فناوری‌های نوین فضایی، پروژه‌هایی را در زمینه پایش و مدیریت منابع آب اجرا کرده است. فناوری سنجش از دور با قابلیت پوشش وسیع، سرعت پردازش بالا و امکان تکرارپذیری، به عنوان ابزاری کلیدی در تحلیل‌های محیطی و تصمیم‌سازی‌های مدیریتی شناخته می‌شود.
اقدامات پژوهشگاه فضایی ایران در حوزه مدیریت آب
برخی از فعالیت‌های مهم این مرکز شامل موارد زیر است:
- پایش منابع آب سطحی مانند دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، تالاب‌ها و سدها برای جلوگیری از خشک‌شدن و برنامه‌ریزی دقیق‌تر
- بررسی رطوبت خاک به منظور کمک به کشاورزان در تعیین زمان و میزان آبیاری مناسب
- پیش‌بینی خشکسالی و ارائه راهکارهای مقابله با کم‌آبی برای کاهش خسارات
- پایش پارامترهای محیطی محصولات کشاورزی نظیر دما، بارش، تبخیر و تعرق برای طراحی الگوهای هوشمند آبیاری
- طراحی سامانه هشدار سیلاب برای مدیریت بهینه در مناطق پرخطر مانند حوضه گرگان‌رود
تأثیر داده‌های ماهواره‌ای در سیاست‌گذاری آبی کشور
کارشناسان مرکز تحقیقات فضایی معتقدند که استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، علاوه بر دقت بالا، نسبت به روش‌های سنتی بسیار سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است. این داده‌ها می‌توانند نقش مهمی در تدوین سیاست‌های بلندمدت و پایدار در حوزه آب ایفا کنند.
پژوهشگاه فضایی ایران با اتکا به دانش متخصصان داخلی و ظرفیت‌های فناورانه پیشرفته، در مسیر توسعه راهکارهای علمی و عملی برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی گام برمی‌دارد و تلاش دارد نقش مؤثرتری در مدیریت منابع حیاتی کشور ایفا کند.
پایگاه خبری مجتمع نوآوری فرداد
