گزارشهای اخیر نشان میدهد هوش مصنوعی و تغییر رفتار کاربران در جستجوی اطلاعات، موجب کاهش ۸ درصدی بازدید انسانی از ویکیپدیا شده است؛ موضوعی که آینده این دانشنامه آزاد و مردمی را با چالشهای تازهای روبهرو کرده است.
افت بازدید ویکیپدیا در عصر هوش مصنوعی
مارشال میلر از بنیاد ویکیمدیا اعلام کرده است که پس از بهروزرسانی سامانه شناسایی رباتها، مشخص شد بخش زیادی از ترافیک پیشین مربوط به باتها بوده است. با حذف این بازدیدهای غیرواقعی، کاهش واقعی کاربران انسانی آشکار شد. این افت همزمان با رشد استفاده از چتباتهای هوش مصنوعی و پاسخهای مستقیم موتورهای جستجو رخ داده است؛ جایی که کاربران دیگر نیازی به مراجعه مستقیم به ویکیپدیا احساس نمیکنند.
نقش شبکههای اجتماعی در تغییر الگوی جستجو
نسل جوان بیش از گذشته برای یافتن پاسخ پرسشهای خود به شبکههای اجتماعی روی آورده است. این تغییر رفتار، همراه با گسترش ویدئوهای کوتاه و محتوای سریع، سهم وبسایتهایی مانند ویکیپدیا را در فضای جستجو کاهش داده است.
واکنش ویکیمدیا به کاهش ترافیک
میلر تأکید کرده است که بنیاد ویکیمدیا همچنان به ارزش ویکیپدیا باور دارد، زیرا محتوای این دانشنامه—even اگر کاربران مستقیماً به سایت مراجعه نکنند—بهطور غیرمستقیم در پاسخهای هوش مصنوعی و موتورهای جستجو بازتاب مییابد. با این حال، او هشدار داده که کاهش بازدید انسانی میتواند در بلندمدت به کاهش مشارکت داوطلبان و کاهش حمایتهای مالی فردی منجر شود؛ عواملی که برای پایداری این پروژه حیاتی هستند.
چالشهای استفاده از محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی
کارشناسان معتقدند وابستگی روزافزون به محتوای تولیدی هوش مصنوعی میتواند خطرناک باشد، زیرا در بسیاری از موارد منبع اطلاعات برای کاربران ناشناخته باقی میماند. ویکیپدیا پیشتر آزمایشهایی برای استفاده از خلاصههای هوش مصنوعی انجام داده بود، اما به دلیل اعتراض ویرایشگران این روند متوقف شد.
آینده ویکیپدیا در رقابت با هوش مصنوعی
با وجود رد ادعای کاهش ترافیک توسط گوگل، واقعیت این است که هوش مصنوعی و شبکههای اجتماعی بهطور جدی جایگاه ویکیپدیا را تهدید میکنند. اگرچه این دانشنامه آزاد همچنان یکی از معتبرترین منابع اطلاعاتی جهان است، اما برای حفظ نقش خود در انتقال دانش، نیازمند بازاندیشی در شیوههای تعامل با کاربران و بهرهگیری هوشمندانه از فناوریهای نوین خواهد بود.
کاهش بازدید ویکیپدیا نشان میدهد که حتی معتبرترین منابع اینترنتی نیز از موج تحولاتی که هوش مصنوعی و شبکههای اجتماعی ایجاد کردهاند، در امان نیستند. آینده این دانشنامه آزاد به توانایی آن در سازگاری با این تغییرات وابسته است.
ماهان زند
من فارغالتحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقهمند بودم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقالههای نقد و بررسی گجتهای هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیلگر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوریهای نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفتهای دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
