نشستی مهم در اتاق اصناف ایران با حضور مدیران پلتفرم‌های حمل و نقل آنلاین و نمایندگان نهادهای صنفی، به بررسی طرح جدید و جنجالی بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی پرداخت. در حالی که تمامی حاضران بر ضرورت پوشش بیمه‌ای برای رانندگان پلتفرم تاکید داشتند، روش اجباری شدن این بیمه رانندگان و سازوکار پیشنهادی آن، با انتقادات شدید و هشدارهایی جدی در مورد پیامدهای اقتصادی، حقوقی و اجتماعی برای اقتصاد دیجیتال و خود رانندگان تاکسی‌های اینترنتی مواجه شد.
طرح جنجالی بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی: جزئیات و نگرانی‌ها
طرح پیشنهادی سازمان تامین اجتماعی، که هم‌اکنون در کمیسیون مشترک عمران و اجتماعی مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، کلیه رانندگان پلتفرم‌های آنلاین را، فارغ از میزان فعالیت، نوع همکاری یا وجود پوشش بیمه‌ای قبلی، مشمول بیمه اجباری می‌کند. بر اساس این طرح، ۲ تا ۶ درصد به هزینه هر سفر اضافه شده و این مبلغ به‌صورت مستقیم و برخط به حساب تامین اجتماعی واریز می‌شود. این سهم، نیمی از حق بیمه را تشکیل می‌دهد و باقی ۱۳.۵ درصد از درآمد مقطوع نیز بر عهده خود رانندگان تاکسی‌های اینترنتی خواهد بود. کارشناسان حاضر در نشست، این رویکرد را تلاشی برای جبران کسری بودجه سازمان تامین اجتماعی دانستند که به نیازهای واقعی و متفاوت رانندگان توجهی ندارد و می‌تواند به یک چالش بزرگ در مسیر اقتصاد دیجیتال تبدیل شود.
حمایت پلتفرم‌ها از بیمه اختیاری و انتقاد به اجبار در بیمه رانندگان
مدیران عامل پلتفرم‌های بزرگ اسنپ و تپسی، ضمن تایید اهمیت بیمه رانندگان، صراحتاً با روش اجباری فعلی مخالفت کردند. محمد خلج، مدیرعامل اسنپ، با اشاره به پیشنهادات پیشین این شرکت برای مدل‌های داوطلبانه بیمه متناسب با ماهیت کار رانندگان پلتفرم، تاکید کرد:
اجرای بیمه اجباری برای همه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، بدون در نظر گرفتن استقلال شغلی و ساعات فعالیت، منجر به افزایش هزینه‌ها برای رانندگان و مسافران خواهد شد.
این رویکرد فشار عملیاتی و مالی را بر رانندگان افزایش داده و کیفیت خدمات را کاهش می‌دهد.
هم‌اکنون بخش قابل توجهی از درآمد پلتفرم‌ها در قالب مشوق و حمایت‌های عملی به رانندگان بازمی‌گردد و خدمات رفاهی و درمانی نیز از طریق باشگاه رانندگان ارائه می‌شود که می‌تواند منبعی برای پوشش بیمه‌ای داوطلبانه باشد.
بازخوردهای مستقیم از رانندگان، از جمله تماس‌های متعدد برای حذف حساب کاربری، نشان‌دهنده نگرانی جدی آن‌ها از پیامدهای طرح بیمه اجباری است.
مصطفی سید حسینی، مدیرعامل تپسی نیز با اشاره به اینکه بسیاری از رانندگان پلتفرم دارای بیمه تامین اجتماعی یا بازنشسته هستند و نیازی به بیمه دوم ندارند، تاکید کرد که منطقی‌ترین رویکرد، ارائه پوشش بیمه‌ای به رانندگان فاقد بیمه است. او هشدار داد که اجرای نادرست این طرح می‌تواند منجر به خروج بخشی از ناوگان حمل‌ونقل از پلتفرم‌ها و افزایش سفرهای ناامن خارج از نظارت شود.
پیامدهای حقوقی و اقتصادی طرح بیمه اجباری برای اقتصاد دیجیتال
کارشناسان حقوقی حاضر در این نشست نیز به جنبه‌های قانونی و تبعات گسترده طرح بیمه اجباری رانندگان پرداختند.
تضاد با قانون برنامه هفتم: مهدی شمسایی، معاون حقوقی اسنپ، عنوان کرد که قانون‌گذار در ابتدا بیمه رانندگان را اختیاری و حمایتی تعریف کرده بود، اما طرح کنونی آن را اجباری می‌کند که در تضاد با هدف اولیه قانون است.
عدم همخوانی با ساختار صنفی: رانندگان پلتفرم ذیل قانون نظام صنفی فعالیت می‌کنند و باید از بیمه خویش‌فرما بهره‌مند باشند. تفسیر فعلی تامین اجتماعی با مستندات حقوقی مانند آرای دیوان عدالت اداری و ماده ۲۸ برنامه هفتم همخوانی ندارد.
بی‌ثباتی قوانین: نگین انصاری، معاون حقوقی تپسی، به تصویب حکم اختیاری بودن بیمه رانندگان در مجلس تنها یک سال پیش اشاره کرد و تغییر زودهنگام آن را نشانه‌ای از بی‌ثباتی قوانین دانست که اعتماد سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصاد دیجیتال را خدشه‌دار می‌کند. این بی‌ثباتی، از موانع اصلی توسعه اقتصادی است.
ناکامی در ارائه پوشش واقعی: کارشناسان همچنین به تجربه ناموفق بیمه کارگران ساختمانی اشاره کردند که با وجود سال‌ها جمع‌آوری منابع، پوشش واقعی برای کارگران فراهم نشده است. نگرانی این است که این الگوی ناکارآمد برای رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نیز تکرار شود.
ثبات اقتصاد پلتفرمی در گرو سیاست‌گذاری مشارکت‌محور و داده‌بنیان
نمایندگان اتحادیه‌ها و نهادهای صنفی، طرح بیمه اجباری را نمونه‌ای از چالش‌های سیاست‌گذاری در اقتصاد دیجیتال دانستند. رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، تاکید کرد که اقتصاد پلتفرمی در سال‌های اخیر از معدود حوزه‌هایی بوده که رشد، اشتغال و نوآوری قابل توجهی ایجاد کرده است. او هشدار داد که مداخلات سنگین و اجبارهای ساختاری بدون بررسی دقیق پیامدها، می‌تواند اشتغال پلتفرمی، مقیاس‌پذیری کسب‌وکارها و ثبات خدمات دیجیتال را مختل کند.
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، نیز خاطرنشان کرد که اقتصاد دیجیتال بر پایه اعتماد، ثبات و قواعد روشن رشد می‌کند. هرگونه تغییر سیاست بدون گفت‌وگو با نهادهای تخصصی و صنفی، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده و جریان ورود سرمایه را کاهش می‌دهد، که در نهایت به کیفیت خدمات دیجیتال آسیب می‌زند. این نشست مشترک نشان داد که اجباری شدن بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های بازار و تفاوت‌های فعالیت رانندگان، می‌تواند به ثبات کل اکوسیستم دیجیتال آسیب جدی وارد کند. ذی‌نفعان بر ضرورت تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، مشارکت همه جوانب و طراحی مدل‌های منعطف برای بیمه رانندگان تاکید کردند تا هم عدالت بیمه‌ای حفظ شود و هم رشد، اشتغال و کیفیت خدمات در اقتصاد پلتفرمی تداوم یابد.
پایگاه خبری مجتمع نوآوری فرداد
مطالب مرتبط
- مدیرعامل انویدیا نقش حیاتی TSMC و فاکس‌کان را در تثبیت تولید تراشه در آمریکا ستود
- بازی پونگ؛ جرقه‌ای ۵۰۰ دلاری که صنعت ۳۰۰ میلیارد دلاری سرگرمی‌های دیجیتال را آغاز کرد
- خداحافظی کوپایلوت مایکروسافت با واتساپ؛ تغییر سیاست‌های متا دلیل قطع همکاری
- وزارت ارتباطات بر تسریع پروژه‌های توسعه ارتباطات روستایی در سیستان و بلوچستان تاکید کرد
ماهان زند
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقاله‌های نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوری‌های نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفت‌های دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
