دانشمندان موفق به توسعه روشی نوآورانه در صنعت نانوپزشکی شده‌اند که با استفاده از قالب یخ به‌عنوان بستر تولید، توانسته چالش‌های دیرینه در ساخت نانوذرات دارویی را پشت سر بگذارد. این فناوری جدید نه‌تنها زیست‌سازگار و فاقد مواد سمی است، بلکه امکان تولید نانوذرات بسیار ریز و یکنواخت را با بازدهی بالا فراهم می‌کند.
عبور از محدودیت‌های روش‌های سنتی
تولید نانوذرات برای دارورسانی ترکیبات آب‌گریز مانند کورکومین و پاکلیتاکسل همواره با مشکلاتی نظیر بازده پایین، نوسان در اندازه ذرات، و خطر آلودگی همراه بوده است. روش‌های رایج مانند تبادل حلال یا استفاده از قالب‌های فلزی، اگرچه تا حدی مؤثرند، اما به دلیل باقی‌ماندن ناخالصی‌های فلزی یا عدم تکرارپذیری در مقیاس صنعتی، برای کاربردهای پزشکی مناسب نیستند.
قالب یخ؛ بستری پاک برای ساخت نانوذرات
در این روش جدید، قالب یخ از آب فوق خالص تهیه شده و به‌عنوان محیطی موقت برای تشکیل نانوذرات عمل می‌کند. فرایند تولید شامل سه مرحله است:
- اعمال محلول دارویی آب‌گریز و حلال فرّار روی قالب یخ
- حذف حلال با تبخیر یا دمش گاز بی‌اثر مانند نیتروژن
- ذوب قالب یخ و آزادسازی نانوذرات تشکیل‌شده
این فرآیند ساده و پاک، امکان کنترل دقیق بر اندازه و پراکندگی نانوذرات را فراهم کرده و موجب تولید ذراتی با اندازه کمتر از ۱۰۰ نانومتر می‌شود که در آب به‌خوبی پخش شده و جذب سلولی بالایی دارند.
اثربخشی درمانی و قابلیت گسترش صنعتی
آزمایش‌های زیستی نشان داده‌اند که نانوذرات تولیدشده با این روش، به‌ویژه نانوذرات کورکومین، اثرات ضدسرطانی قوی‌تری نسبت به فرم آزاد دارو دارند. همچنین این فناوری قابلیت تولید در مقیاس صنعتی را داراست و نسبت به روش‌های مرسوم، بازدهی بالاتری ارائه می‌دهد.
مزایای کلیدی فناوری قالب یخ
- زیست‌سازگاری کامل و عدم باقی‌ماندن مواد مضر
- یکنواختی بالا در تولید و کاهش نوسانات بین دسته‌های تولیدی
- تولید نانوذرات بسیار ریز با عملکرد دارویی بالا
- پخش‌پذیری مناسب در محیط‌های آبی و افزایش زیست‌دسترس‌پذیری
- قابل استفاده برای طیف وسیعی از داروهای آب‌گریز
کاربردهای گسترده در درمان و تحقیقات
این فناوری در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های خودایمنی، التهاب‌های مزمن و فوتودینامیک‌تراپی کاربرد دارد. همچنین در انتقال همزمان چند دارو، تصویربرداری زیستی و مطالعات نانوبیولوژی نیز قابل استفاده است.
نتیجه‌گیری
استفاده از قالب یخ برای تولید نانوداروها، تحولی بزرگ در صنعت نانوپزشکی به شمار می‌رود. این روش ساده، کم‌هزینه و زیست‌سازگار می‌تواند مسیر تازه‌ای برای تولید داروهای مؤثر و ایمن فراهم کند و آینده‌ای روشن برای درمان‌های هدفمند و پیشرفته رقم بزند.
پایگاه خبری مجتمع نوآوری فرداد
