صنعت گاز ایران به خودکفایی رسید؛ جهش فناورانه با بومی‌سازی تجهیزات راهبردی و کنتورهای هوشمند

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران از دستاوردهای چشمگیر این صنعت در مسیر خودکفایی و تاب‌آوری اقتصادی خبر داد. محسن مظلوم فارسی‌باف با اشاره به نقش‌آفرینی بی‌بدیل شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی، بومی‌سازی کامل ۳۰ تجهیز راهبردی، توسعه فناوری‌های اندازه‌گیری هوشمند و حرکت نظام‌مند به سوی تحول دیجیتال را از محورهای اصلی پیشرفت صنعت گاز ایران برشمرد. این اقدامات نه تنها وابستگی خارجی را کاهش داده، بلکه زمینه‌ساز بهره‌برداری از فناوری‌های بومی در تراز جهانی شده است.

پیشگامی در بومی‌سازی تجهیزات راهبردی صنعت گاز

نخستین رویداد فناورانه صنعت گاز ایران در آذرماه ۱۳۹۸ با هدف شناسایی توانمندی‌های داخلی و توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار شد. در این گردهمایی، ۳۰ قلم از تجهیزات راهبردی صنعت گاز که تأمین آن‌ها به دلیل تحریم‌ها، پیچیدگی‌های فنی و ارزبری بالا با چالش مواجه بود، به فناوران داخلی معرفی شدند. این ابتکار عملی مهم برای رفع گلوگاه‌های فناورانه و کاهش آسیب‌پذیری در برابر فشارهای خارجی محسوب می‌شد.

فارسی‌باف با تأکید بر اینکه اکنون پس از گذشت حدود شش سال، تمامی این ۳۰ تجهیز با اتکا به دانش و تخصص شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی بومی‌سازی شده‌اند، افزود: این تجهیزات راهبردی صنعت گاز نه تنها در مناطق عملیاتی شرکت ملی گاز ایران در حال بهره‌برداری هستند، بلکه کیفیت و کارایی آنها در بسیاری موارد از نمونه‌های خارجی نیز پیشی گرفته است. وی به عنوان نمونه‌ای بارز از این موفقیت، به توسعه و بومی‌سازی کامل کولدباکس‌های کرایوژنیک در صنایع پالایش گاز اشاره کرد که نشان‌دهنده بلوغ صنعتی و فناورانه کشور در یکی از پیچیده‌ترین حوزه‌های فناوری گاز طبیعی است.

تحول هوشمند با کنتورهای بومی در صنعت گاز

در ادامه این مسیر، دومین رویداد فناورانه در تیرماه ۱۴۰۱ با تمرکز بر توسعه فناوری‌های اندازه‌گیری هوشمند گاز طبیعی برگزار شد. این رویداد با هدف شناسایی شرکت‌های توانمند در ساخت کنتورهای هوشمند و پلتفرم‌های داده‌محور مرتبط، گام مهمی در هوشمندسازی شبکه توزیع گاز کشور برداشت.

خوشبختانه، شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی موفق شدند به دانش فنی طراحی، تولید و بومی‌سازی کنتورهای هوشمند مطابق با استانداردهای جهانی دست یابند. این دستاورد، زمینه را برای اجرای طرح‌های ملی پایش هوشمند مصرف گاز فراهم آورده و نویدبخش افزایش دقت در اندازه‌گیری، بهینه‌سازی مصرف و مدیریت کارآمدتر شبکه توزیع گاز است.

افق دیجیتال صنعت گاز ایران؛ ضرورتی برای آینده

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران همچنین به برگزاری سومین رویداد در آبان‌ماه سال جاری با محوریت "تحول دیجیتال در صنعت گاز" اشاره کرد. این رویکرد، که بر اساس سیاست‌های برنامه هفتم پیشرفت و مورد تأکید دولت چهاردهم است، نه یک سیاست مقطعی، بلکه یک برنامه راهبردی و مستمر برای افزایش چابکی، شفافیت و کارایی در کل زنجیره تولید و توزیع گاز کشور محسوب می‌شود.

تحول دیجیتال در صنعت گاز، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT) و کلان‌داده‌ها (Big Data)، به دنبال ایجاد تحولی بنیادین در تمامی فرآیندهای عملیاتی و مدیریتی است. این شرکت با همکاری تنگاتنگ شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخلی، به دنبال استقرار فناوری‌های بومی در کلاس جهانی است تا صنعت گاز کشور را برای چالش‌ها و فرصت‌های آینده آماده کند.

راهبردهای پایدار؛ کاهش وابستگی و رشد درون‌زا

فارسی‌باف تأکید کرد که شرکت ملی گاز ایران از ابتدا رویکرد توسعه درون‌زا و برون‌زای فناوری را به صورت همزمان دنبال کرده است. تجربه موفق رویدادهای فناورانه به وضوح نشان داده است که هم‌افزایی میان نیازهای واقعی صنعت و توانمندی‌های شرکت‌های داخلی، می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتایج ملموس و قابل توجهی منجر شود. امروزه، بسیاری از قطعات و سامانه‌هایی که پیش‌تر از خارج وارد می‌شدند، توسط شرکت‌های ایرانی با کیفیتی حتی بالاتر از نمونه‌های وارداتی تولید و عرضه می‌شوند.

در برنامه‌های آتی، تمرکز بر روی حوزه‌های حیاتی زیر خواهد بود:

توسعه فناوری‌های نوین در پایش هوشمند و بهینه‌سازی انرژی

تقویت امنیت سایبری تأسیسات گازی و مدیریت کلان‌داده‌ها

این مسیر، آینده صنعت گاز ایران را متکی بر دانش بومی و توانمندی‌های داخلی رقم خواهد زد. مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران در پایان، ضمن قدردانی از همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری و شرکت‌های دانش‌بنیان همکار، تصریح کرد که حرکت به سوی تحول فناورانه و دیجیتال، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای تداوم پایداری، تاب‌آوری و توسعه پایدار صنعت گاز در کشور است. این شرکت با تکیه بر سرمایه انسانی خلاق و فناوری بومی، این مسیر را با قدرت ادامه خواهد داد.

پایگاه خبری مجتمع نوآوری فرداد

مطالب مرتبط

ماهان زند

من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقاله‌های نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوری‌های نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفت‌های دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.