سرمایه‌گذاری در زیرساخت هوش مصنوعی دیگر محدود به شرکت‌های فناوری نیست؛ از نیروگاه‌ها تا صنایع فولاد و کشاورزی، همه درگیر ساخت پایه‌های اقتصادی تازه‌ای هستند که می‌تواند آینده اقتصاد جهانی را بازتعریف کند.
انفجار سرمایه‌گذاری در زیرساخت هوش مصنوعی
با وجود هشدار برخی تحلیل‌گران درباره «حباب هوش مصنوعی»، آمارها نشان می‌دهد تب سرمایه‌گذاری در این حوزه نه‌تنها کاهش نیافته بلکه به نقطه اوج خود نزدیک شده است.
- هفته گذشته ارزش بازار انویدیا از مرز ۵ تریلیون دلار عبور کرد.
- مایکروسافت و اپن‌ای‌آی قراردادی تازه امضا کردند که می‌تواند عرضه اولیه سهام این استارت‌آپ را با ارزشی تا ۱ تریلیون دلار رقم بزند.
این تحولات نشان می‌دهد که اقتصاد جهانی در حال حرکت به سمت «محاسبات هوشمند» است؛ موجی که از تراشه‌ها آغاز شد و اکنون به انرژی، عمران، حمل‌ونقل و حتی کشاورزی رسیده است.
تراشه‌ها و مراکز داده؛ قلب تپنده اقتصاد دیجیتال
انویدیا که روزگاری تنها به‌عنوان سازنده کارت گرافیک شناخته می‌شد، امروز در مرکز بزرگ‌ترین تحول صنعتی قرن قرار دارد. طبق گزارش مک‌کینزی، ارزش بازار جهانی زیرساخت‌های محاسباتی مرتبط با هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند به ۷ تریلیون دلار برسد.
مراکز داده نیز به ستون فقرات این انقلاب بدل شده‌اند. اگر در دهه ۲۰۱۰ هر مرکز داده حدود ۲۰ مگاوات برق مصرف می‌کرد، مراکز نسل جدید ویژه مدل‌های زبانی بزرگ اکنون به ۳۰۰ تا ۵۰۰ مگاوات انرژی نیاز دارند. این تغییر، صنایع انرژی و تجهیزات صنعتی را نیز وارد بازی کرده است.
رقابت جهانی بر سر قدرت محاسباتی
زیرساخت هوش مصنوعی به میدان رقابت ژئوپلیتیکی تبدیل شده است:
- ایالات متحده با محدودیت صادرات تراشه به چین، عملاً هوش مصنوعی را به ابزار فشار فناوری بدل کرده است.
- چین با طرح «حاکمیت الگوریتمی» به دنبال استقلال کامل از واردات تراشه تا سال ۲۰۲۷ است.
- اروپا با قانون AI Act تلاش دارد میان نوآوری و کنترل ریسک‌ها تعادل ایجاد کند.
- در خاورمیانه، عربستان و امارات با پروژه‌های AI City میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
چالش‌های انرژی و محیط زیست
رشد بی‌وقفه زیرساخت‌های هوش مصنوعی نگرانی‌های زیست‌محیطی را افزایش داده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد مصرف برق مراکز داده تا سال ۲۰۳۰ ممکن است چهار برابر شود و حتی از صنایع فولاد و سیمان پیشی بگیرد. در اروپا، پروژه‌های جدید ملزم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر شده‌اند و شرکت‌هایی مانند گوگل و مایکروسافت وعده داده‌اند تا سال ۲۰۳۰ مراکز داده بدون کربن بسازند.
تأثیر بر بازار کار و اقتصاد دیجیتال
گسترش زیرساخت هوش مصنوعی فرصت‌های شغلی تازه‌ای در حوزه‌هایی مانند مهندسی تراشه، مدیریت مراکز داده و انرژی ایجاد کرده است. در مقابل، خودکارسازی ناشی از AI بسیاری از مشاغل خدماتی و تولیدی را تهدید می‌کند. بر اساس نظرسنجی PWC، حدود ۴۰ درصد کارکنان فناوری از ابزارهای هوش مصنوعی در کار روزمره استفاده می‌کنند و یک‌چهارم مدیران معتقدند این فناوری ساختار شغل‌ها را طی پنج سال آینده دگرگون خواهد کرد.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی دیگر یک فناوری مجزا نیست؛ بلکه به ستون فقرات اقتصاد جهانی تبدیل شده است. از تراشه‌های انویدیا تا مراکز داده عظیم در آمریکا و آسیا، از سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی در خاورمیانه تا قوانین سخت‌گیرانه اروپا، همه نشان می‌دهد که آینده اقتصاد دیجیتال بر پایه زیرساخت‌های هوش مصنوعی ساخته می‌شود. با این حال، چالش‌های انرژی، محیط زیست و بازده مالی همچنان سایه‌ای سنگین بر این انقلاب صنعتی دوم انداخته است.
ماهان زند
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقاله‌های نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوری‌های نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفت‌های دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
