پژوهشگران بین‌المللی موفق شده‌اند با استفاده از نانوذرات ترمیم‌کننده سد خونی–مغزی، پلاک‌های آمیلوئید بتا را که از نشانه‌های اصلی بیماری آلزایمر هستند، تنها در چند ساعت پس از تزریق دارو در موش‌های آزمایشگاهی تا ۴۵ درصد کاهش دهند. این دستاورد می‌تواند نقطه عطفی در مسیر درمان آلزایمر باشد.
کاهش سریع پلاک‌های آمیلوئید با نانوذرات
این مطالعه مشترک توسط مؤسسه مهندسی زیستی کاتالونیا (IBEC) در اسپانیا و بیمارستان وست‌چاینا در دانشگاه سیچوان چین انجام شد. موش‌هایی که ژن‌های مشابه بیماران آلزایمری داشتند، پس از سه تزریق دارویی شاهد کاهش چشمگیر علائم بودند.
- تنها چند ساعت پس از اولین تزریق، میزان پلاک‌های آمیلوئید بتا حدود ۴۵ درصد کاهش یافت.
- پس از سه نوبت درمان، عملکرد شناختی و حافظه این موش‌ها مشابه گروه سالم شد.
- اثرات درمان دست‌کم شش ماه پایدار ماند.
مکانیزم عمل نانوذرات در درمان آلزایمر
برخلاف رویکردهای پیشین که سد خونی–مغزی را صرفاً مانعی برای عبور دارو می‌دانستند، این پژوهشگران آن را بافتی نیازمند ترمیم معرفی می‌کنند. نانوذرات طراحی‌شده با هدف قرار دادن گیرنده LRP1 در دیواره رگ‌های مغزی، مسیر طبیعی خروج آمیلوئید بتا را فعال می‌سازند.
به گفته جوزپه باتالیا، مهندس زیستی از IBEC، بازسازی شبکه عروقی مغز موجب بازگشت توانایی پاک‌سازی مواد سمی و ایجاد تعادل در سیستم عصبی می‌شود.
تفاوت با داروهای موجود
داروهایی مانند لکانماب و دونانماب توانسته‌اند روند پیشرفت آلزایمر را کند کنند، اما هنوز درمان قطعی ارائه نکرده‌اند. در مقابل، این روش مبتنی بر نانوذرات نه‌تنها به پاک‌سازی پلاک‌ها کمک می‌کند، بلکه با ترمیم سد خونی–مغزی، ریشه‌ای‌تر به مشکل می‌پردازد.
واکنش جامعه علمی
جولیا دادلی، رئیس بخش پژوهش مؤسسه آلزایمر ریسرچ بریتانیا، در واکنش به این یافته‌ها گفت: «اگرچه هنوز زود است درباره موفقیت این روش در انسان قضاوت کنیم، اما شواهد نشان می‌دهد ترمیم سد خونی–مغزی می‌تواند راهی نو برای درمان آلزایمر باشد.»
جمع‌بندی
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که درمان آلزایمر با نانوذرات می‌تواند مسیر تحقیقات دارویی را متحول کند. هرچند این روش هنوز در مرحله پیش‌بالینی و محدود به آزمایش‌های حیوانی است، اما امید تازه‌ای برای توسعه نسل جدید داروهای مبتنی بر ترمیم سیستم‌های زیستی مغز فراهم کرده است. این دستاورد می‌تواند در آینده نزدیک به یکی از مؤثرترین راهکارها برای مقابله با آلزایمر تبدیل شود.
ماهان زند
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقاله‌های نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوری‌های نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفت‌های دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
