اقتصاد دانش‌بنیان با فراخوان ملی توسعه فناوری بذر شتاب می‌گیرد

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، با هدف تحول‌آفرینی در بخش کشاورزی و ارتقای امنیت غذایی کشور، فراخوان جذب طرح‌های فناورانه را در حوزه حیاتی تولید و فرآوری بذر منتشر کرد. این اقدام که به همت ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان غذا و کشاورزی صورت گرفته، گامی راهبردی برای حمایت از نوآوری‌ها و ترویج اقتصاد دانش‌بنیان در یکی از اساسی‌ترین صنایع کشور محسوب می‌شود.

[]()

اهمیت راهبردی فناوری بذر در امنیت غذایی کشور

بذر، به عنوان نقطه آغازین چرخه تولید محصولات کشاورزی، نقشی محوری در امنیت غذایی و استقلال کشاورزی هر سرزمینی ایفا می‌کند. وابستگی به بذور وارداتی، به‌ویژه در ارقام حساس و پرمحصول، می‌تواند آسیب‌پذیری کشور را در برابر بحران‌های منطقه‌ای و جهانی افزایش دهد. از این رو، توسعه بومی فناوری بذر، شامل بهبود ژنتیکی، افزایش کیفیت تولید و ارتقاء روش‌های فرآوری، نه تنها یک ضرورت اقتصادی بلکه یک اولویت راهبردی برای تاب‌آوری غذایی است. این فراخوان با تمرکز بر بذور فناورانه، به‌ویژه بذور هیبرید و ارقام بومی ارتقاء یافته، به دنبال کاهش این وابستگی و تقویت بنیان‌های کشاورزی داخلی است.

محورهای کلیدی فراخوان توسعه فناوری بذر

این فراخوان ملی، زمینه‌های مشخصی را برای ارائه طرح‌های فناورانه تعیین کرده است که هر یک از آن‌ها به نوعی چالش‌های موجود در زنجیره ارزش بذر را هدف قرار می‌دهند. محورهای اصلی این طرح به شرح زیر است:

تولید و تکثیر بذور فناورانه: این بخش شامل توسعه و تولید انواع بذور پیشرفته، خصوصاً بذور هیبرید که دارای پتانسیل عملکردی بالا و مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها هستند، می‌شود. همچنین، ارتقاء ارقام بومی به منظور افزایش بهره‌وری و سازگاری با شرایط اقلیمی داخلی نیز در این محور قرار دارد. این مهم، اساس خودکفایی در تأمین ماده اولیه کشاورزی را پی‌ریزی می‌کند.

فناوری‌های نوین فرآوری و بسته‌بندی بذر و بانک ژن: این محور به نوآوری در روش‌های پس از تولید بذر، از جمله فرآوری پیشرفته برای بهبود کیفیت و ماندگاری، و بسته‌بندی‌های هوشمند برای حفظ سلامت بذر و کاهش ضایعات می‌پردازد. علاوه بر این، توسعه پلتفرم‌های داده و بانک ژن برای حفظ تنوع زیستی بومی و دسترسی به اطلاعات ژنتیکی ارزشمند نیز از اهداف این بخش است.

شاخص‌های ارزیابی طرح‌های فناورانه بذر

به منظور اطمینان از اثربخشی و کاربردی بودن طرح‌های ارسالی، معاونت علمی ریاست‌جمهوری معیارهای مشخصی را برای ارزیابی در نظر گرفته است. این شاخص‌ها بر ایجاد ارزش افزوده واقعی و حرکت به سمت تجاری‌سازی تأکید دارند:

قابلیت تجاری‌سازی و توسعه (TRL و MRL): طرح‌های باید مراحل آزمایشگاهی را پشت سر گذاشته و به سطحی از آمادگی فناورانه و تولیدی رسیده باشند که امکان ورود به بازار و توسعه مقیاس بزرگ را داشته باشند.

ایجاد جریان اقتصاد دانش‌بنیان: طرح می‌بایست پتانسیل خلق ارزش اقتصادی و ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان یا تقویت شرکت‌های موجود را در پی داشته باشد.

تشکیل کنسرسیوم: همکاری‌های تجاری، ملی و بین‌المللی در قالب کنسرسیوم، به منظور انتقال دانش، تسهیم ریسک و بهره‌گیری از ظرفیت‌های متنوع، از امتیازات ویژه طرح‌ها خواهد بود.

فناوری و نوآوری متمایز: طرح باید از جنبه‌های فناورانه و نوآوری، برتری و تمایز قابل توجهی نسبت به روش‌ها و محصولات موجود داشته باشد و اثرگذاری چشمگیری در حوزه خود ایجاد کند.

گامی رو به جلو در اقتصاد دانش‌بنیان کشاورزی

فراخوان جذب طرح‌های فناوری بذر، نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای تبدیل کشاورزی سنتی به یک صنعت دانش‌محور و پیشرو است. با حمایت از ایده‌های نوآورانه و تسهیل مسیر تجاری‌سازی آن‌ها، انتظار می‌رود شاهد تحولات چشمگیری در کیفیت، کمیت و پایداری تولیدات کشاورزی کشور باشیم. این رویکرد نه تنها به افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی‌های خارجی منجر می‌شود، بلکه فرصت‌های شغلی جدید و با ارزش افزوده بالا را در اکوسیستم دانش‌بنیان کشور فراهم خواهد آورد.

علاقه‌مندان به مشارکت در این حرکت ملی می‌توانند برای دریافت پروپوزال به آدرس [https://agrifood.isti.ir](https://agrifood.isti.ir) و برای ثبت طرح خود تا تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۴ (برابر با ۱۰ دسامبر ۲۰۲۵) به وب‌گاه [https://khedmat.isti.ir](https://khedmat.isti.ir) مراجعه کنند. این فراخوان فرصتی بی‌نظیر برای فناوران، شرکت‌های دانش‌بنیان و پژوهشگران است تا ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کرده و در آینده کشاورزی کشور سهیم باشند.

پایگاه خبری مجتمع نوآوری فرداد

مطالب مرتبط

ماهان زند

من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر هستم و از دوران نوجوانی به دنیای فناوری علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقاله‌های نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف فعالیت کردم و در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فناوری‌های نو در یک مجله معتبر تکنولوژی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که آخرین اخبار و پیشرفت‌های دنیای فناوری را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.