در تحولی شگرف در حوزه پزشکی، ربات‌های هوشمند با استفاده از فناوری هوش مصنوعی پیشرفته، توانسته‌اند جراحی‌هایی بدون حضور مستقیم جراح انسان را با دقت مثال‌زدنی انجام دهند؛ موفقیتی که مسیر ورود این فناوری به اتاق‌های عمل انسانی را هموار کرده است.
مطابق یافته‌های اخیر دانشگاه‌های معتبر نظیر جانز هاپکینز، استنفورد و کلمبیا، ربات‌های خودران با پشتیبانی الگوریتم‌هایی مشابه ChatGPT و Gemini توانسته‌اند عمل برداشتن کیسه صفرا را بر روی بدن خوک با موفقیتی صد درصدی انجام دهند. این ربات‌ها ضمن تشخیص ساختارهای داخلی بدن، بدون خطا، ابزار مناسب را برای هر مرحله از جراحی انتخاب کرده و بافت‌های زنده را با دقتی فراتر از انسان جابجا می‌کنند.
مهارت فنی بالا، بدون خطای انسانی
توانایی این ربات‌ها تنها در برش و بخیه خلاصه نمی‌شود؛ آن‌ها توان تطبیق با آناتومی متغیر بدن را نیز دارند و با استفاده از دوربین‌های پیشرفته و شبکه‌های عصبی، حرکاتی نرم، آرام و بی‌خطا را انجام می‌دهند. اگرچه سرعت عملکرد آن‌ها از جراح انسانی کمتر است، اما مزایایی همچون عدم نیاز به استراحت و دقت بالا، آن‌ها را به گزینه‌ای مطمئن در جراحی‌های حساس و طولانی‌مدت تبدیل می‌کند.
مزایای بالینی؛ کاهش خطا و تسریع در بهبود
هدف اصلی توسعه این فناوری، افزایش دقت جراحی، کاهش عوارض جانبی، کوتاه‌تر شدن دوران نقاهت و ارتقای دسترسی بیماران به خدمات جراحی ایمن است. در همین راستا، سرویس ملی سلامت انگلستان (NHS) برنامه‌ریزی کرده تا در یک دهه آینده، ۹۰ درصد جراحی‌ها را با بهره‌گیری از ربات‌های جراح انجام دهد.
موانع قانونی و اخلاقی پیش رو
اگرچه چشم‌انداز جراحی بدون دخالت انسان امیدوارکننده است، ورود این فناوری به جراحی‌های انسانی نیازمند حل مسائل پیچیده‌ای از جمله پاسخ‌دهی به تغییرات بافتی بدن، کنترل عوارض غیرمنتظره، مسئولیت‌پذیری در صورت خطا و تنظیم چارچوب‌های حقوقی و اخلاقی است.
با این حال، کارشناسان معتقدند که با پیشرفت مرحله‌ای و کنترل‌شده، ربات‌های جراح می‌توانند انقلابی در سیستم درمانی ایجاد کنند؛ انقلابی که نه‌تنها دقت پزشکی را افزایش می‌دهد، بلکه سطح دسترسی و ایمنی جراحی را به شکل بی‌سابقه‌ای ارتقا خواهد داد.
